Trądzik pospolity występuje najczęściej w wieku pokwitania jako tzw. trądzik młodzieńczy.  Ostatnio istnieje tendencja do przedłużenia się czasu trwania schorzenia, nawet do czterdziestego roku życia.

Obraz kliniczny

Trądzik pospolity występuje przede wszystkim w obrębie łojotokowych okolic skóry: na twarzy, plecach, rzadziej na klatce piersiowej. W trądziku osób dorosłych skóra może być mniej łojotokowa i bardziej skłonna do odwodnienia. Zmiany zachodzące w gruczołach łojowych i ich otoczeniu prowadzą do powstania charakterystycznych dla tej choroby zaskórników. Są to czopy powstające z łoju i zrogowaciałych komórek naskórka, wypełniające rozszerzony lejek mieszka włosowego. Są zmianami niezapalnymi. Mogą być zamknięte i otwarte. Te ostatnie widoczne są na skórze jako ciemne punkty. Innym charakterystycznym objawem trądziku pospolitego są wykwity zapalne: grudkowe, krostkowe i mogą zdominować obraz kliniczny.

Przebieg trądziku jest zmienny, lecz zazwyczaj przeważa tylko jeden rodzaj zmian. Można mieć zatem trądzik, którego głównymi objawami są zaskórniki. Mówimy wtedy o trądziku zaskórnikowym, w przeciwieństwie do grudkowo-krostkowego. W zależności od liczebności zmian określa się trądzik jako łagodny lub średnio nasilony. Niekiedy schorzenie to występuje w bardzo ciężkiej postaci – oprócz zmian typowych tworzą się torbiele ropne, a gojenie następuje przez bliznowacenie. Niekiedy blizny są bardzo szpecące, nierówne i przerosłe. Czasami bliznowacenie może występować nie tylko po głębokich naciekach, ale u niektórych osób nawet po zmianach grudkowych. Wtedy blizny nie mają charakteru przerostowego, ale zanikowy.

Etiopatogeneza

Do powstania trądziku pospolitego mogą przyczyniać się bardzo różne czynniki, na przykład genetyczne lub hormonalne, jak również specyficzne warunki klimatyczne, czy też stosowanie określonych leków. U dotkniętych trądzikiem pacjentów stwierdza się powiększone gruczoły łojowe i wzmożoną produkcję łoju. Również występuje osobnicza skłonność do nadmiernego rogowacenia ujść mieszków włosowych. W konsekwencji w ujściu mieszka powstaje czop rogowo-łojowy: mikrozaskórnik, a następnie zaskórnik. Nadmierne wytwarzanie łoju i rogowacenie ujść mieszków  włosowych jest między innymi uwarunkowane genetycznie. Na skutek nagromadzenia się łoju łatwiej dochodzi do rozwoju beztlenowych bakterii (Propionibacterium acnes). Drobnoustroje powodują wydzielanie się z łoju wolnych kwasów tłuszczowych. Kwasy te mają działanie drażniące: są odpowiedzialne za zakłócenie procesu rogowacenia w obrębie mieszka włosowego i przyczyniają się do powstania odczynu zapalnego. Pojawiają się grudki i krostki.

Czynniki hormonalne grają bardzo ważną rolę w powstawaniu zmian trądzikowych, ponieważ na nadmierne wydzielanie łoju mają wpływ męskie hormony – androgeny, przede wszystkim zaś testosteron i jego pochodna dihydrotestosteron. Stymulacja androgenna powoduje rozwój gruczołów łojowych. Androgeny zaczynają być produkowane w początkowej fazie okresu dojrzewania. Stąd bardzo częste występowanie trądziku w wieku pokwitania. Pojawienie się trądziku przedmiesiączkowego u kobiet powyżej 20 roku życia, u których poprzednio trądzik nie występował, może wskazywać na istnienie jakiejś przyczyny nadmiaru androgenów. W parę tygodni po odstawieniu pigułki antykoncepcyjnej może dojść do tzw. androgenowego trądziku kobiecego. Niektóre osoby dotknięte uciążliwym trądzikiem mogą nie mieć zaburzeń endokrynologicznych i podniesionego poziomu androgenów, ale mają pewne rodzinne predyspozycje. Ich gruczoły łojowe są dużo bardziej wrażliwe na stymulację hormonalną i produkują w odpowiedzi więcej łoju.

Leczenie

Trądzik pospolity nie zagraża życiu, ale żyć z nim nie jest łatwo. Szybkie włączenie odpowiedniego leczenia pozwoli uniknąć szpecących blizn. W trądziku lekkim, w którym występują zaskórniki, i niewiele grudek i krostek, stosuje się leczenie miejscowe. Preparaty miejscowe aplikuje się na całą zajętą powierzchnię skóry, a nie tylko na pojedyncze wykwity. Gdy następuje liczny wysiew grudek i krostek, oprócz leczenia miejscowego należy zastosować leczenie doustne. Trądzik pospolity jest chorobą przewlekłą, a jego leczenie jest długie. Jego wynik zależy w dużym stopniu od prawidłowego współdziałania chorego z lekarzem. Leczenie trądziku jest wielokierunkowe i ma na celu zmniejszenie łojotoku, zapobieganie tworzenia się zaskórników i zlikwidowanie stanu zapalnego.  Z leków zewnętrznych stosuje się pochodne witaminy A (retinoidy), nadtlenek benzoilu, preparaty zawierające antybiotyki. Z innych leków do stosowania zewnętrznego należy wymienić kwas azelainowy.

W leczeniu ogólnym, stosowanym gdy pojawiają się liczne grudki i krosty, podaje się przede wszystkim antybiotyki. Należy je brać bez przerwy czasami parę miesięcy. Lekami z wyboru są antybiotyki z grupy tetracyklin i makrolidów. Działają one nie tylko przeciwbakteryjnie, ale również bezpośrednio przeciwzapalnie (dlatego tak długo prowadzi się leczenie). W ciężkich postaciach krostkowych i ropowiczych stosuje się doustnie retinoid – izotretinoinę. Lek ten dokonał istotnego przełomu w leczeniu ciężkich, praktycznie nieuleczalnych uprzednio postaci trądziku. Terapia izotretinoiną  niesie za sobą ryzyko szeregu działań niepożądanych. Niezbędne jest stwierdzenie przed podjęciem terapii u kobiet, czy nie są one w ciąży oraz zalecanie bezwzględnej antykoncepcji w trakcie leczenia i do 2 miesięcy po jego zaprzestaniu.

Pielęgnacja cery trądzikowej

Na rynku jest dużo różnych preparatów kosmetycznych dla osób z trądzikiem. W przypadku łagodnych postaci trądziku, systematyczna pielęgnacja tymi preparatami często powoduje poprawę. Jednym z takich preparatów jest koncentrat przeciwtrądzikowy z olejkiem herbacianym i kwasem salicyowym. Aby wspomóc jego działanie można dodatkowo zastosować nocną kurację rewitalizującą, tonik złuszczający oraz wygładzający micropeeling. Preparaty te będą dodatkowo wyrównywać koloryt, wygładzać naskórek oraz odblokowywać ujścia gruczołów łojowych. Ponadto mają różne składniki spowalniające starzenie skóry, co jest dodatkowym atutem w przypadku pielęgnacji trądziku osób dorosłych. Osoby dorosłe też mogą bardziej reagować na aktywne składniki przeciwtrądzikowe wysuszeniem skóry i w związku z tym jest ważne aby w preparatach były równocześnie składniki nawilżające, jak ma to miejsce w wyżej wymienionych preparatach.

Gdy trądzik jest bardziej nasilony trzeba wdrożyć leczenie lekami zewnętrznymi i/lub doustnymi. W trakcie stosowania leków zewnętrznych należy uważać, aby nadmiernie nie przesuszyć i nie podrażnić skóry. Gdy do tego zaczyna dochodzić, należy zrezygnować z kosmetyków dla cery trądzikowej i stosować kosmetyki dla cery wrażliwej i wysuszonej. Na zmianę z lekami możemy np. zastosować emulsję kojąco-nawilżającą, a do mycia stosować kojącą wodę micelarną i fizjologiczny żel oczyszczający. W dni słoneczne można użyć lekkiego nawilżającego kremu SPF20. Trądzik nie jest chorobą zakaźną, nie jest on bowiem wynikiem zewnątrzpochodnej infekcji. W związku z tym nadmierne częste mycie nie jest niezbędne.

Trądzik zaskórnikowy, bez zmian zapalnych, można poddać zabiegom oczyszczania w gabinecie kosmetycznym, stosując wszelkie zasady aseptyki i wcześniejsze zabiegi rozpulchniające skórę. Zalecane są zabiegi kawitacji, jak również peelingi np. z kwasem salicylowym. Po takich zabiegach można polecić do oczyszczania skóry kojącą wodę micelarną i fizjologiczny żel oczyszczający oraz w zależności od stopnia naruszenia bariery naskórkowej różne preparaty nawilżająco kojące np. emulsję kojąco nawilżającą czy naprawczy krem ochronny SPF 50.

Często chorzy, sami w warunkach domowych próbują wyciskać lub rozdrapywać zmiany, co prowadzi do blizn i przebarwień. Ważne jest wytłumaczenie choremu co może spowodować takie postępowanie. Osoby z trądzikiem należy również przestrzegać przed zbyt częstym dotykaniem twarzy rękami. Czoła, na którym występują zmiany trądzikowe nie powinno się zasłaniać grzywką, gdyż może to spowodować zaostrzenie zmian.

HOME EXPERT

Wybierz profesjonalne kosmetyki dla cery trądzikowej

ZOBACZ