Pierwsza wiosenna ekspozycja na słońce i okazuje się, iż opalenizna nie jest równomierna. Na skórze pojawiły się także białe plamy, drobnej wielkości i większe, głównie na plecach, ramionach. Co to za schorzenie? To łupież pstry, miejsca chore nie uzyskują pigmentacji pod wpływem UV. Ale zacznijmy od początku.

Nie tylko głowa z drożdżakami

Na skórze owłosionej głowy jako normalna flora saprofityczna bytuje grzyb drożdżopodobny Malassezia furfur (Pityrosporum ovale). Przy sprzyjających warunkach (łojotok), jest bardzo dużo koloni tego grzyba (u tych osób może być łupież, łojotokowe zapalenie skóry). Także na skórze tułowia obecne mogą być drożdżaki (mikrobiom). Chętnie atakują one keratynę naskórka, zasiedlają mieszki włosowe, powodując ich stan zapalny.

Łupież pstry – czynniki sprzyjające

Czynnikami sprzyjającymi pojawieniu się zmian na skórze jest ciepły, wilgotny klimat, noszenie nieprzewiewnych ubrań, wzmożone pocenie, otyłość, a także nieprawidłowa pielęgnacja skóry. Schorzenie najczęściej dotyczy młodych dorosłych osób, ze zwiększonym  wydzielaniem łoju. Nadmierne namnażanie na skórze drożdżaków, wchodzących w skład mikrobiomu, wynika ze sprzyjających warunków na skórze – wilgotności i nadmiaru sebum.

Problem „sypie się też z głowy”

Przy czesaniu, układaniu włosów, poruszaniu głową, drożdżaki dodatkowo spadają na skórę barków, ramion, pleców, dekoltu. Tu drożdżaki zasiedlają skórę, korzystając z dogodnych warunków. Początkowo zmiany są niezauważalne, dyskretne. Potem stopniowo wykwity na skórze powiększają się tworząc okrągłe, łączące się ze sobą zmiany koloru różowo-żółtego z delikatnym złuszczaniem. Złuszczanie bardziej jest widoczne przy delikatnym pocieraniu zmian. Wykwity nie dają żadnych dolegliwości. Niekiedy zmiany są bardzo niewielkie, dyskretne i dopiero ujawnia je pierwsza ekspozycja na słońce. Łupież pstry jest powierzchownym zakażeniem skóry, jednak zakaźność zmian jest niewielka. Zmiany mogą nawracać, a zakażenie może utrzymywać się przez kilka lat.

Odbarwienia na skórze

Drożdżak Malassezia furfur produkuje kwas azelainowy hamujący aktywność tyrozynazy w melanocytach (zahamowanie melanogenezy). Stąd na skórze powstają odbarwienia, które mogą utrzymywać się do kilku miesięcy.

Różnicowanie

Zmiany odbarwione na skórze należy zawsze różnicować z bielactwem, łupieżem białym, innymi pozapalnymi hipomelanozami, a zmiany złuszczające mogą przypominać łojotokowe zapalenie skóry. Pomocy będzie wywiad, obraz kliniczny, badanie w lampie Wooda (kolor żółtawy, czasem ceglasta fluorescencja), badanie mikroskopowe bezpośrednie (oglądanie pod mikroskopem zeskrobin ze zmian złuszczających).

Profilaktyka, pielęgnacja skóry, leczenie łupieżu pstrego

U osób predysponowanych do wystąpienia łupieżu pstrego wskazane jest noszenie przewiewnego ubrania, ograniczenie przebywania w ciepłych pomieszczeniach i sytuacji wzmagających pocenie się skóry (np. siłownia). Istotne jest również stosowanie preparatów kontrolujących ilość wydzielanego sebum i wspierających prawidłowy mikrobiom skóry. Miejscowo – na skórę głowy i całe ciało zalecane są preparaty zmniejszające/ograniczające wzrost drożdżaków (kremy, płyny, szampony, wcierki, pianki). Wskazane jest stosowanie szamponów i żeli do mycia ciała z dodatkiem np. jasnego ichtiolu, piroktonu olaminy, siarczku selenu. Warto również regularnie wykonywać peeling skóry głowy, który pomoże oczyścić ją z nadmiaru sebum i zrogowaciałych komórek naskórka, które sprzyjają namnażaniu grzybów drożdżopodobnych. W zmianach bardzo nasilonych konieczna jest konsultacja lekarska i ew. leczenie doustne przeciwdrożdżakowe/przeciwgrzybicze.