Konserwanty to środki, które zapewniają bezpieczeństwo stosowania produktów kosmetycznych. Niestety, bardzo często są postrzegane negatywnie jako źródło problemów skórnych, lecz prawdziwe zagrożenie stanowi źle lub w ogóle niezakonserwowany produkt kosmetyczny.
Preparaty kosmetyczne są bardzo podatne na zakażenia. Większość kosmetyków zawiera w swym składzie wodę, która jest doskonałym miejscem rozwoju bakterii, grzybów czy pleśni.
Inne składniki takie jak peptydy, surowce pochodzenia naturalnego zwiększają podatność produktu kosmetycznego na zakażenie. Małym ryzykiem zawartości zanieczyszczeń mikrobiologicznych charakteryzują się kwasy, zasady, sole, oleje, tłuszcze, alkohole. Jednak odporność mikrobiologiczna tych surowców może ulec znacznemu zmniejszeniu w roztworach wodnych czy nawet przy niewielkim zanieczyszczeniu wodą.
Źródłem zakażenia drobnoustrojami może być też nieodpowiedni proces produkcji oraz konfekcji. Również nasza skóra oraz środowisko zewnętrzne jest miejscem bytowania mikroorganizmów, które przeniesione na kosmetyk mogą niebezpiecznie namnożyć się i stanowić zagrożenie dla naszego zdrowia. W obszarach odsłoniętych są to przeważnie gronkowce, natomiast w fałdach skórnych przeważają bakterie Gram-ujemne. W normalnych warunkach bakterie te nie atakują naszego organizmu, jednak przy spadku odporności bądź przy urazie mogą wnikać w głąb skóry, namnażać się i wywoływać objawy chorobowe.
Dlatego tez tak ważne jest dostarczenie klientowi produktów wolnych od wszelkich zakażeń mikrobiologicznych oraz zapewnienie bezpieczeństwa podczas stosowania preparatu ów kosmetycznych. Jest to jedynie możliwe stosując w recepturach konserwanty.
Stosowanie konserwantów szczegółowo regulują przepisy prawa. Producentów obowiązuje Rozporządzenie Parlamentu Europejskiego i Rady (WE) nr 1223/2009 z dnia 30 listopada 2009 r. dotyczące produktów kosmetycznych. Ten akt prawny zawiera listę substancji konserwujących dozwolonych do stosowania w kosmetykach oraz określa warunki ich stosowania – takie jak maksymalne stężenia w rożnych typach produktów, np. spłukiwalnych, niespłukiwalnych, uwzględniając wiek odbiorcy (dzieci poniżej 3 roku życia). Co istotne, stosując te przepisy prawa konserwanty nie stanowią ryzyka dla zdrowia, także dla kobiet w okresie ciąży i laktacji. Jedynie osoby uczulone na dany konserwant (co dotyczy każdego składnika nie tylko konserwantu) nie powinny stosować preparatów zawierających te substancje.
Wiele konserwantów cieszy się niesłusznie złą sława – np. potocznie nazywane parabeny, konserwanty bardzo dobrze zbadane, w dopuszczalnych stężeniach bezpieczne i wyjątkowo skuteczne – od lat stosowane nie tylko w kosmetykach lecz również w lekach oraz żywności.
BARDZO CZĘSTO PRODUCENCI KOSMETYKÓW STOSUJĄ SUBSTANCJE, KTÓRE MAJĄ WŁAŚCIWOŚCI ANTY MIKROBOWE, LECZ NIE WYSTĘPUJĄ NA LIŚCIE ROZPORZĄDZENIA NR 1223/2009. DEKLARUJĄ WÓWCZAS, ŻE KOSMETYK NIE POSIADA W SWYM SKŁADZIE KONSERWANTÓW, CO NIE JEST DO KOŃCA ZGODNE Z PRAWDĄ. ZAWIERAJĄ INNE SKŁADNIKI, KTÓRE POSIADAJĄ FUNKCJĘ KONSERWUJĄCĄ – SUBSTANCJE NATURALNE, OLEJKI ETERYCZNE, KTÓRE CZĘSTO ZAWIERAJĄ W SWYM SKŁADZIE, PODOBNIE JAK KOMPOZYCJE ZAPACHOWE WIELE ALERGENÓW.
Od strony producenta istotne jest zakonserwowanie produktu na odpowiednim poziomie.
By móc stosować konserwanty w bardzo niskim zakresie stężeń należy zmienić to, na co możemy mieć wpływ- czyli na sposób produkcji i zminimalizowanie zakażeń podczas stosowania produktu przez klienta.
Produkcja kosmetyku niesie za sobą wiele zagrożeń. Należy dbać o odpowiednią czystość surowców do produkcji, używać odpowiednio przygotowanej wody do procesu produkcji – jest ona kluczowym składnikiem kosmetyków, regularnie ją badać. W zakładzie powinny być wdrożone i utrzymane zasady Dobrej Praktyki Produkcyjnej (dotyczy to mi.n procedur wytwarzania, mycia, czyszczenia pomieszczeń i urządzeń, ubioru pracowników, a nawet czystości powietrza w strefie produkcyjnej).
Innym istotnym elementem, który należy rozważyć konserwując kosmetyk jest rodzaj stosowanego opakowania. Bardzo korzystnym dla klientów rozwiązaniem są opakowania typu „airless”. Są to opakowania, które uniemożliwiają kontakt produktu z czynnikami zewnętrznymi – takimi jak powietrze, skóra człowieka – która – jak już wspomniano – jest źródłem wielu mikroorganizmów, również chorobotwórczych. W tego typu opakowaniach kosmetyk dozuje się na skórę za pomocą pompki znajdującej się wewnątrz opakowania.
To rozwiązanie oprócz komfortu i wygody stosowania dla konsumenta, znacznie zmniejsza ryzyko mikrobiologiczne rozwoju drobnoustrojów podczas używania kosmetyku, który dzięki temu zwiększa swą trwałość w czasie i daje nam pewność że jest bezpieczny.
SZCZEGÓLNIE NIEBEZPIECZNE ZE WZGLĘDÓW MIKROBIOLOGICZNYCH SĄ PUDEŁKA I SŁOIKI, W KTÓRYCH PRODUKT PODCZAS STOSOWANIA PRZEZ KLIENTA MA CIĄGŁY KONTAKT ZE ŚRODOWISKIEM ZEWNĘTRZNYM, A DODATKOWO NARAŻONY JEST NA ZAKAŻENIE FLORĄ BAKTERYJNĄ CZŁOWIEKA PODCZAS DAWKOWANIA (NAKŁADANIA PALCAMI).
Po określeniu ryzyka mikrobiologicznego naszego produktu i użyciu konserwantu w optymalnym stężeniu istotne jest sprawdzenie nowego preparatu pod kątem skuteczności poprzez testy konserwacji. Polegają one na obciążeniu kosmetyku (celowym zakażeniu w warunkach laboratoryjnych) najbardziej popularnymi drobnoustrojami (są to niektóre bakterie, grzyby i pleśnie). Badanie przeprowadza się w odpowiedniej temperaturze. W określonych odstępach czasu sprawdza się poziom redukcji drobnoustrojów (tu właśnie objawia się działanie konserwantów), który musi spełniać określone w normach dla danej metody wymagania.
Tak sprawdzony nowy produkt może być regularnie wytwarzany. Dodatkowo każdą wyprodukowaną szarżę produktu należy zbadać pod kątem mikrobiologicznym, do czego obliguje nas zarówno prawo, jak i dbałość o klienta oraz jego bezpieczeństwo.
Ten temat nakreśla nam jak ważne jest by producent kosmetyków, które stosujemy był wiarygodny i pewny. Tylko taki wytwórca, który posiada odpowiednią wiedzę i doświadczenie oraz rozumie istotę problemu będzie produkował kosmetyki bezpieczne oraz wysokiej jakości.
Wszyscy chcemy by nasza skóra była odpowiednio nawilżona, gładka i miękka. Za pomocą różnego rodzaju preparatów kosmetycznych staramy się poprawić jej wygląd, dlatego też stosujemy kremy na dzień i na noc, mleczka, lotiony, balsamy w celu zapewnienia skórze odpowiednich składników odżywczych.
Bez wątpienia najlepszą formą kosmetyku, która jest w stanie dostarczyć niezbędnych składników hydrofilowych (lubiących wodę) i lipofilowych (lubiących olej) a także chroni skórę przed wpływem czynników zewnętrznych jest emulsja wodno-tłuszczowa. Dlatego też większość formulacji do pielęgnacji twarzy i ciała występuje w postaci emulsji.
Czym tak naprawdę jest emulsja kosmetyczna? Z czego się składa i jakie właściwości sprawiają że nasza skóra jest bardziej nawilżona lub odpowiednio odżywiona i natłuszczona?
Z definicji emulsja kosmetyczna to układ heterogeniczny (niejednorodny) składający się z co najmniej dwóch niemieszających się faz-oleju i wody, z których jedna jest zdyspergowana w drugiej w postaci kropel.
Niestety układ ten jest termodynamicznie nietrwały, dlatego przy tworzeniu emulsji niezbędny jest trzeci składnik-emulgator, który obniża napięcie powierzchowne i umożliwia trwałe zdyspergowanie jednej cieczy w drugiej. W emulsji wyróżniamy fazę wewnętrzną (rozproszoną) i zewnętrzną (ciągłą, w której zawieszone są cząstki fazy zdyspergowanej).
W skład fazy olejowej wchodzą składniki o charakterze hydrofobowym: oleje roślinne, oleje syntetyczne, węglowodory parafinowe, silikony, alkohole tłuszczowe, estry kwasów tłuszczowych. Natomiast faza wodna zawiera składniki o charakterze hydrofilowym substancje nawilżające rozpuszczalne w wodzie np. gliceryna, glikol propylenowy, d-pantenol. Stosunek obu faz oraz rodzaj emulsji ma znaczący wpływ na działanie kosmetyku na skórę i uwalnianie zawartych w kremie substancji aktywnych. Hydrofilowo-lipofilowy charakter emulsji determinuje rozpuszczanie w niej substancji aktywnych o różnym powinowactwie.
W zależności od układu faz możemy sklasyfikować emulsje typu olej w wodzie (o/w) lub woda w oleju (w/o). Emulsje typu o/w mają lekkie konsystencje, szybko wchłaniają się i nie pozostawiają tłustej warstwy na skórze. Natomiast emulsje w/o mają cięższe konsystencje, silniejsze działanie okluzyjnie i po zastosowaniu pozostawiają grubszą warstwę filmu na skórze. Istnieją również emulsje wielokrotne tzw. emulsje w emulsji np. w/o/w lub o/w/o, które wyróżniają się dobrymi właściwości sensorycznymi i nawilżającymi.
Na powierzchni skóry znajduje się wodno-lipidowy płaszcz tłuszczowy, który ma za zadanie chronić skórę przed szkodliwym działaniem drobnoustrojów, zewnętrznymi czynnikami środowiska, a także ogranicza utratę wody. Stosując mydła alkaliczne, detergenty, środki powierzchniowo czynne za każdym razem wraz z zanieczyszczeniami skóry usuwamy również z jej powierzchni ochronny płaszcz lipidowy. Dlatego też niezbędna jest codzienna pielęgnacja i stosowanie odpowiednich kosmetyków gwarantujących uzupełnianie tłuszczów i substancji hydrofilowych na powierzchni naskórka.
Pro – witamina C (INCI: Ascorbyl Tetraisopalmitate) to rozpuszczalny w tłuszczach prekursor witaminy C.
Dzięki swojej budowie jest jedną z najbardziej ustabilizowanych i efektywnych form witamin C występujących na rynku kosmetycznym. Jej struktura pozwala na doskonałą absorbcję przez skórę (dzięki powinowactwie do lipidów), gdzie ulega fizjologicznemu, efektywnemu przekształceniu się do wolnej witaminy C.
Aktywną stroną witaminy C są grupy hydroksylowe w położeniu 2 i 3. Wszystkie grupy hydroksylowe są zablokowane przez resztę izopalmitynową C15H31COO-. Tetraizopalmitynian askorbylu samodzielnie jest nieaktywny. Pochodna ta, zaś ulega w komórkach fizjologicznemu przekształceniu do witaminy C poprzez reakcję enzymatyczną. Analiza HPLC pokazuje skuteczne uwalnianie witaminy C z pochodnej i udowadnia jej działanie jako pro-witaminy C. Dzięki swojej unikatowej formie tetraizopalmitynian askorbulu nie powoduje podrażnień nawet przy stosowaniu wysokich dawek. Cechuje się również niewrażliwością na światło, wyższe temperatury i utlenianie. Wykazuje ona działanie wielokierunkowe:
– stymuluje i chroni syntezę kolagenu,
– aktywuje namnażanie keratynocytów i firbroblastów,
– przeciwdziała utlenianiu się sebum (właściwości przeciwtrądzikowe),
– redukuje wywołane przez promieniowanie UV uszkodzenia komórek (ochrona DNA – anty-stress, ochrona przed powstawaniem rumienia),
– zapobiega peroksydacji lipidów (antyoksydant) i starzeniu się skóry,
– rozjaśniania skórę, inhibacja aktywności wewnątrzkomórkowej tyrozynazy i melanogenezy.
Jej wysoka skuteczność jest udokumentowana licznymi badaniami in vivo i in-vitro oraz danymi toksykologicznymi, z tego powodu w Japonii jest zarejestrowana jako quasi-drug (przy stosowaniu stężenia 3%). Tetraizopalmitynian askorbylu redukuje stres oksydacyjny wywołany przez zewnętrzne warunki środowiska. Rezultaty badań wskazują że pochodna witaminy C tłumi produkcję wewnątrzkomórkowych nadtlenków generowanych przez UVB, nadtlenek wodoru oraz hamuje wywołany przez promieniowanie UVB wzrost melanocytów, IL-α i PGE2 przez keratynocyty1.
Witamina C odgrywa bardzo ważną rolę w utrzymywaniu stanów fizjologicznych w organizmie oraz niesie wiele wspaniały korzyści. W dermatologii i kosmetologii jest szeroko stosowana w leczeniu, pielęgnowaniu wielu problemów skórnych. Niestety jest silnym antyoksydantem, przez co ma ograniczoną stabilność, a stosowana nieodpowiednio lub w niewłaściwej formie może nawet przynieść efekt odwrotny i zwiększyć produkcję wolnych rodników. Dlatego też bardzo ważny jest wybór odpowiedniej formy witaminy C, która zagwarantuje nam potwierdzoną aktywność, efektywność i bezpieczeństwo w stosowaniu. Tetraizopalmitynian askorbylu jest odkryciem posiadającym wszystkie kluczowe i niezbędne właściwości, wyróżniające ją pod tym katem, spośród innych witamin C i pochodnych na rynku.
Wyniki badań:
Artykuł:
1 Yasunobu Ochiai, Journal of Dermatological Science (2006) 44, 37—44,
„Przez 25 lat istnienia Bandi zgromadziliśmy wiedzę i doświadczenie w tworzeniu kosmetyków. Dzięki temu regularnie wprowadzamy na polski rynek innowacyjne produkty, często o pionierskim charakterze.”
Zanim nowy produkt kosmetyczny trafi na półkę, przechodzi długą drogę od pomysłu do wprowadzenia do sprzedaży. Jest to złożony i czasochłonny proces, wymagający nie tylko obszernej wiedzy i doświadczenia, ale również spełnienia restrykcyjnych wymagań prawnych. Chcielibyśmy przybliżyć Państwu zarys tego procesu. Za ilustrację od strony praktycznej niech posłuży AHA Krem Multiwitaminowy SPF18.
Inspirację dla nowych produktów czerpiemy z wielu źródeł. Śledzimy doniesienia naukowe, trendy rynkowe, uczestniczymy w sympozjach i szkoleniach. Regularnie odwiedzamy międzynarodowe targi branżowe (In Cosmetics, Cosmoprof i inne), ale przede wszystkim słuchamy głosu Państwa, naszych Klientów. Pomysł na Krem Multiwitaminowy SPF18 był naturalną konsekwencją stworzonych wcześniej zabiegów. Kilka lat temu wprowadzaliśmy zabieg eksfoliacji kwasami owocowymi, a jego ważnym elementem był preparat, który po zabiegu złuszczania zapewni odpowiednią ochronę przed promieniowaniem UV oraz dostarczy skórze niezbędnych substancji aktywnych. Przed przystąpieniem do pracy nad formułą, tworzymy formalną charakterystykę produktu – tzw. brief marketingowy – uwzględniającą istotne parametry użytkowe, np.: działanie oraz przeznaczenie produktu, grupa docelowa, barwa, zapach, konsystencja, sposób aplikacji itp. Przyjęcie tych założeń pozwala rozpocząć analizę surowców pod kątem ich skuteczności w realizacji poszukiwanej formuły. Przegląd obejmuje ponad 3000 różnych substancji, które na bieżąco wykorzystujemy do produkcji. Ponieważ przemysł surowcowy oferuje wielokrotnie więcej pozostajemy w regularnym kontakcie z przedstawicielami wiodących dostawców (Merck, Brenntag, HSH, Croda). Skład produktów kosmetycznych regulują obecnie listy substancji niedozwolonych i dozwolonych z ograniczeniami (Dz.U. 2005 nr 72 poz. 642). Wśród substancji zakazanych w produktach kosmetycznych znajdują się m.in.: substancje promieniotwórcze, rakotwórcze, mutagenne i działające szkodliwie na rozrodczość (CMR), testowane na zwierzętach, modyfikowane genetycznie (GMO), wiele naturalnych wyciągów roślinnych. Istnieje również wykaz substancji, które mogą być zawarte w kosmetykach wyłącznie z zastrzeżeniem określonych ograniczeń. Przykładem takich składników są m.in: konserwanty, barwniki i filtry UV. Prowadzimy systematyczny przegląd publikacji organu doradczego Komisji Europejskiej – Komitetu Naukowego ds. Bezpieczeństwa Konsumentów (Scientific Committee On Consumer Safety – SCCS), czuwającego nad bezpieczeństwem składników kosmetyków. Projektując AHA Krem Multiwitaminowy SPF18 priorytetowym zadaniem było uzyskanie skutecznej ochrony przed promieniowaniem UVA/UVB w lekkiej formule (nie pozostawiającej białego filmu na skórze). Jedną z najważniejszych decyzji projektowych było założenie pożądanej wartości czynnika SPF. Zdecydowaliśmy się na SPF18, bo jak dowodzą badania naukowe, skuteczność ochrony przed promieniowaniem UV, przy tej wartości przekracza 90%! Oznacza to, że nawet znaczne zwiększanie wartości czynnika SPF może poprawić własności ochronne preparatu jedynie o kilka punktów procentowych.
Ilustruje to poniższy wykres:
Bazując na tej obserwacji, utrzymaliśmy optymalne stężenie filtru w preparacie, jednocześnie gwarantując wysoki poziom ochrony przed szkodliwym promieniowaniem. W projektowaniu kosmetyków kierujemy się zasadą optymalnego doboru składu preparatu. W przypadku AHA Krem Multiwitaminowy SPF18, zwiększenie wartości czynnika SPF, realizowane przez dodanie większej ilości filtru do preparatu, byłoby w praktyce bezcelowe. Dokonanie wstępnego wyboru surowców pozwala na stworzenie kilku roboczych wersji preparatu, dzięki którym możemy dokonać weryfikacji założonej charakterystyki. Nowa formuła jest optymalizowana iteracyjnie, aż do uzyskania pożądanych własności aplikacyjnych. Tak przygotowane preparaty przechodzą testy stabilności – masa kosmetyczna poddawana jest procesowi przyspieszonego starzenia, polegającego na poddaniu badanych próbek stresowi termicznemu. Wynikiem testów stabilności jest określenie trwałości kosmetyku. Jeżeli rezultaty są niezadowalające należy powrócić do etapu optymalizacji receptury. Częstym zjawiskiem jest fakt, iż wartościowe składniki aktywne destabilizują masy, powodując powstawanie struktury niehomogenicznej (separacja, śmietanowanie). Zadanie połączenia ich wysokich stężeń z trwałością i bezpieczeństwem produktu, stanowi prawdziwe wyzwanie. Tak wyselekcjonowane wersje robocze preparatu przechodzą serię wewnętrznych testów w naszej firmie. Badania te są prowadzone w Instytucie Urody Bandi, gdzie zbieramy opinie praktyków, w wysokim stopniu zbieżne z opiniami naszych Klientów. Uzyskujemy w ten sposób wnioski dotyczące właściwości aplikacyjnych i skuteczności preparatu, ale również nie mniej ważne informacje dotyczące wydajności produktu.
W wyniku badań jedna wersja receptury zostaje wybrana do wdrożenia produkcyjnego. Zanim to nastąpi preparat przechodzi kolejną fazę testów. Przede wszystkim są to testy obciążeniowe, badające bezpieczeństwo mikrobiologiczne produktu. W badaniach tych zakaża się kosmetyk różnymi szczepami bakterii, grzybów i pleśni – sprawdza się w ten sposób skuteczność układu konserwującego. Ostatnim wewnętrznym badaniem jest ocena kompatybilności opakowania z masą kosmetyczną, w celu potwierdzenia braku reakcji między opakowaniem a kosmetykiem.
Jeżeli produkt przejdzie pomyślnie wszystkie wewnętrzne testy, jest kierowany do niezależnego, zewnętrznego laboratorium w celu przeprowadzenia badań dermatologicznych i aplikacyjnych (in vivo, aparaturowe) dla potwierdzenia deklarowanego działania kosmetyku oraz dokonania oceny wpływu kosmetyku na bezpieczeństwo zdrowia ludzi.
W przypadku Kremu Multiwitaminowego SPF18, badana była oczywiście wartość czynnika SPF, ale również parametry takie jak nawilżenie, jędrność i elastyczność. Każdy kosmetyk podlega rygorystycznej ocenie bezpieczeństwa. Wieloetapowa ocena jest przeprowadzana przez wykwalifikowanego Safety Assesora na podstawie analizy danych toksykologicznych dla składników kosmetyku i wyników badań wyrobu gotowego.
Pomyślne zakończenie wszelkich badań i testów pozwala na wdrożenie kosmetyku do produkcji. Zmiana skali z laboratoryjnej na przemysłową (scalling-up) wymusza weryfikację parametrów technologicznych, ze względu na zmianę termodynamiki układu wielkoskalowego. Zgodnie z Rozporządzeniem Parlamentu Europejskiego i Rady nr 1223/2009/WE do każdego produktu powstaje dossier wyrobu gotowego. Jest to kompletna dokumentacja zawierająca minimum kilkadziesiąt stron raportów, badań, wyników testów i procedur produkcyjnych. Typowy czas wdrożenia nowego produktu to kilkanaście miesięcy.
