Na skórze obserwujemy różne wykwity w odcieniach koloru żółtego, przez brązy do prawie czarnego. Mogą to być znamiona barwnikowe (melanocytowe) popularnie nazywane „pieprzykami”, przebarwienia posłoneczne, brodawki łojotokowe. Jeśli mamy wątpliwości jaka zmiana występuje na naszej skórze, najlepiej zgłosić się do lekarza.

Jak wyglądają znamiona barwnikowe?

Znamiona barwnikowe, czyli melanocytowe, zwane „pieprzykami” obserwujemy u każdej osoby. Są pojedyncze lub liczne, stopniowo może ich przybywać. Melanocyty, czyli komórki barwnikowe są w naskórku i w skórze właściwej i to one dają brunatne zabarwienie. „Pieprzyki” mogą być widoczne już przy urodzeniu, pojawić się w dzieciństwie, także później. Znamiona barwnikowe lokalizują się na skórze głowy, twarzy, na tułowiu, kończynach górnych i dolnych, także na dłoniach, podeszwach, na śluzówce jamy ustnej czy narządów płciowych. Średnica znamion melanocytowych wynosi od 1-2 mm do około 5 mm, ale obserwuje się także znamiona większe tzw. znamiona wrodzone olbrzymie zajmujące np. całe plecy czy pośladki. Kolor znamion melanocytowych jest od jasnobeżowego do ciemnobrązowego, prawie czarnego. Są płaskie lub uniesione nad powierzchnię skóry, gładkie lub o nierównej, jakby wybrukowanej powierzchni, z włosami lub bez. Ze znamienia barwnikowego, ale także ze skóry bez znamienia barwnikowego może powstać czerniak.  

Jak wygląda znamię atypowe?

Znamię atypowe, dysplastyczne – ma średnicę 5-15 mm, nieregularne granice, jest niewyraźnie odgraniczone od otoczenia. Najczęściej dominuje kolor brunatny, różowo-brunatny, czarny, jest płaskie lub wyniosłe w części środkowej. Zazwyczaj znamiona są liczne/bardzo liczne i występują u osób spokrewnionych. Znamion może przybywać przez całe życie, mogą być w każdej lokalizacji, a ryzyko pojawienia się czerniaka jest większe.

Jak wygląda przebarwienie posłoneczne?

Przebarwienia posłoneczne obserwuje się najczęściej u osób po 60-tym roku życia, ale mogą pojawić się również wcześniej. Powstają w wyniku przewlekłej ekspozycji na słońce, a główna lokalizacja to twarz, grzbiety rąk, przedramiona. Zmiany są zazwyczaj liczne, żółtobrązowe o nieregularnym kształcie.

Po ustąpieniu stanu zapalnego np. w trądziku młodzieńczym, po oparzeniu termicznym mogą również być przebarwienia.

Jak wyglądają brodawki łojotokowe?

Brodawki łojotokowe obecne są głównie u osób dojrzałych. Mają średnicę od kilku mm do około 20 mm, ale są też większe; powierzchnię nierówną, bez włosów. Są koloru od żółtawego, przez odcienie brązu, nawet do koloru czarnego. Niekiedy są przyczyną znacznego świądu skóry. Najczęstszą lokalizacją brodawek jest tułów, szyja, także twarz. Nie ulegają uzłośliwieniu.

Jak rozpoznać znamiona barwnikowe?

Najlepiej, by znamiona barwnikowe były rozpoznane i kontrolowane przez lekarza. Należy także przeprowadzać samokontrolę znamion barwnikowych, a w razie jakichkolwiek zmian w ich wyglądzie zgłosić się do lekarza. Znamiona barwnikowe ogląda się dermatoskopem/ wideodermatoskopem i ustala dalsze postępowanie. Oceniana jest symetria/asymetria, brzeg/granica, kolor, wielkość, ułożenie różnych struktur. Na tej podstawie można wskazać, czy zmiana jest łagodna do dalszej obserwacji, czy kwalifikuje się do usunięcia chirurgicznego. Znamiona barwnikowe budzące niepokój usuwa się w całości i poddaje badaniu histopatologicznemu.

Co powinno skłonić do wizyty u lekarza?

Objawy, które powinny nas zaniepokoić i skłonić do wizyty u lekarza to:

• powiększenie znamienia, poszerzenie granic, pogrubienie, obecność guzków, asymetria, wypustki,
• zmiana zabarwienia np. ciemniejsze zabarwienie całego znamienia lub części, kolor brunatny do prawie czarnego, odbarwienia, jaśniejsze kolory, kolory które wcześniej nie występowały,
• zaczerwienienie znamienia,
• świąd znamienia,  
• nadżerki w znamieniu lub w okolicy znamienia,
• krwawienie, strupy.

Wskazówki dla osób ze znamionami barwnikowymi

• samokontrola i regularne wizyty u lekarza dermatologa (dermatoskopia/wideodermatoskopia),
• konsultacja u dermatologa, gdy znamię zmieniło się,
• unikanie drażnienia znamion (bielizna, usuwanie włosów, peeling),
• unikanie ekspozycji na słońce w godzinach 10-16,
• stosowanie fotoprotektorów o wysokim wskaźniku powyżej 30,
• rezygnacja z solarium.