Witamina D jest kluczowym związkiem dla zdrowia człowieka. Uczestniczy w metabolizmie wapnia i fosforu, wspiera układ odpornościowy i może odgrywać rolę w prewencji niektórych chorób przewlekłych. Głównym źródłem witaminy D u ludzi jest jej synteza skórna pod wpływem promieniowania ultrafioletowego UVB. W ostatnich latach wzrosła świadomość konieczności stosowania ochrony przeciwsłonecznej w profilaktyce nowotworów skóry i fotostarzenia. Wciąż jednak pojawiają się pytania, czy kremy z filtrem przeciwsłonecznym hamują syntezę witaminy D i czy ich codzienne stosowanie może prowadzić do niedoboru tej witaminy.

Synteza witaminy D pod wpływem słońca

Witamina D jest syntetyzowana w naskórku z 7-dehydrocholesterolu w wyniku ekspozycji na promieniowanie UV o długości fali 290–315 nm. U ludzi zamieszkujących umiarkowane szerokości geograficzne, w miesiącach wiosennych i letnich to właśnie skórna synteza witaminy D stanowi podstawowe źródło tej substancji. Jednak ekspozycja na promieniowanie UVB niesie ze sobą również zagrożenia – w szczególności zwiększone ryzyko nowotworów skóry, w tym czerniaka, a także przyspieszonego fotostarzenia. Z tego powodu zalecane jest codzienne stosowanie filtrów przeciwsłonecznych, szczególnie na twarz i szyję – obszary najbardziej narażone na przewlekłą ekspozycję.

Witamina D a stosowanie filtrów przeciwsłonecznych

Filtry przeciwsłoneczne zawarte w kosmetykach działają poprzez pochłanianie, odbijanie i rozpraszanie promieniowania UV. Powszechnie znany współczynnik SPF informuje o zdolności danego produktu do opóźnienia wystąpienia rumienia posłonecznego poprzez zmniejszenie oddziaływania na skórę promieniowania UVB, które jest jednocześnie niezbędne do syntezy witaminy D. Filtr SPF 30 blokuje około 97% promieniowania UVB, a SPF 50 – około 98%, co wskazywałoby na znacznie obniżenie możliwości skórnej produkcji witaminy D. Jednak liczby te dotyczą idealnych warunków laboratoryjnych. Rzeczywista ochrona skóry przed UVB przez kremy z filtrem jest znacznie niższa – głównie z powodu błędów aplikacyjnych.

Kremy z filtrem nie blokują 100% UVB

Nie istnieje kosmetyk promieniochronny, który w realnych warunkach zapewniałby całkowitą blokadę promieniowania UVB. Nawet przy poprawnej aplikacji filtrów, pewna ilość promieniowania UVB dociera do skóry i oddziałuje na pobudzenie syntezy witaminy D.

Niedostateczna aplikacja i brak reaplikacji

Zdecydowana większość użytkowników stosuje kremy z filtrem w zbyt małej ilości – średnio 0,5–1 mg/cm² skóry, podczas gdy zalecana dawka to 2 mg/cm². Dodatkowo wiele osób nie reaplikuje kremu co 2–3 godziny ani po kąpieli czy wytarciu skóry. To prowadzi do dalszego obniżenia skuteczności ochrony przeciwsłonecznej. W praktyce oznacza to, że nawet osoby regularnie stosujące filtry są nadal eksponowane na pewne dawki UVB.

Ekspozycja innych partii ciała

Codzienne stosowanie kremów z filtrem ogranicza się zazwyczaj do twarzy i szyi – czyli partii szczególnie narażonych na fotostarzenie. Pozostałe obszary ciała (przedramiona, dłonie, nogi) często pozostają bez ochrony, szczególnie w miesiącach letnich. Tym samym skóra ma nadal możliwość syntezowania witaminy D, mimo stosowania filtrów na twarz.

Co wpływa na poziom witaminy D?

Na stężenie witaminy D w organizmie wpływa wiele czynników, niezależnych od stosowania filtrów:

• szerokość geograficzna i sezon (zimą synteza jest ograniczona),
• pigmentacja skóry (ciemniejsza skóra potrzebuje więcej UVB),
• wiek (u osób starszych synteza jest mniej efektywna),
• masa ciała (otyłość koreluje z niższym poziomem witaminy D),
• styl życia (czas spędzany na zewnątrz),
• dieta i suplementacja.

Dlatego też rekomenduje się suplementację witaminą D w sezonie jesienno-zimowym, a w określonych grupach populacji przez cały rok – niezależnie od stosowania filtrów przeciwsłonecznych.

Stosowanie filtrów przeciwsłonecznych nie stanowi istotnego zagrożenia dla poziomu witaminy D w organizmie. W warunkach rzeczywistego użytkowania kosmetyków promieniochronnych – przy niedostatecznej ilości aplikowanego produktu, braku reaplikacji w ciągu dnia pewna ilość promieniowania UVB nadal dociera do skóry. Co więcej, stosowanie filtrów jest niezbędne w profilaktyce nowotworów skóry, przebarwień i fotostarzenia.

KREM Z SPF

Chroń skórę przed przyspieszonym starzeniem i przebarwieniami

ZOBACZ